سرعتگیر ها یا ساندویچ و یا قطع کننده ی سرعت از تجهیزات ایمنی جاده ها و راه ها می باشند که با استفاده از انحراف عمودی کمک شایانی برای کم کردن سرعت وسایل نقلیه جهت ایمنی بیشتر می نمایند .
امروزه سرعت گیر ها بسیار متفاوت تولید میگردند برخی با ایجاد سطحی زبر همانند کفشک ترمز عمل نموده برخی با ایجاد سطوح شیب دار و … باعث هوشیاری بیشتر راننده و در نتیجه کاهش سرعت در موقعیت مورد نظر می گردند.
استفاده از دستگاه های انحراف عمودی در سراسر جهان گسترده است، استفاده از آنها در مناطقی که نیاز به کاهش سرعت می باشد و رانندگان موظف به پایین آوردن سرعت خود به پایین می باشند رواج دارد .
اگرچه استفاده از سرعتگیر در حفظ سرعت مجاز وسایل نقلیه بسیار موثر است اما استفاده از آنها در برخی موارد بحث برانگیز نیز بوده است به عنوان مثال سرعتگیر باعث افزایش سرو صدای ترافیک می گردد و یا ممکن است به وسایل نقلیه بزرگ آسیب برساند و یا در سرعت گیر هایی که ارتفاع آنها بلند است ممکن است آسیب جدی به رانندگان موتور سیکلت و دوچرخه وارد نماید البته در برخی از مکانها برای عبور موتور سیکلت و ودوچرخه شکافی کوچک بین سرعت گیر های سراسری نصب شده در عرض خیابان و یا جاده ایجاد می نمایند .
جنس سرعتگیر
سرعتگیر اغلب از بتن ، آسفالت ، پلاستیک های بازیافتی و یا لاستیک ساخته می شود. البته از لحاظ اقتصادی استفاده از آسفالت به لحاظ سفتی و دوام برای ساخت سرعتگیر مقرون به صرفه تر میباشد .
گفتنیست تمام سرعتگیرها با ترکیبات مختلف باید با مهندسی و استاندارد خاص ساخته شود – سرعتگیر های لاستیکی و پلاستیکی به لحاظ آسانی نصب ، استفاده از آنها رواج بسیاری دارد این نمونه از سرعت گیر ها امکان انتقال شان در فصول مختلف و یا درصورت آسیب دیدن وجود دارد زیرا بصورت تکه های پازل کنار هم قرار گرفته و به زمین پیچ می شوند.
تاریخچه
در 7 ژوئن 1906 نیویورک تایمز گزارش کرد که در چتهام نیوجرسی به منظور کاهش سرعت وسایل نقلیه قسمت خط کشی عابر پیاده 5 اینچ بالاتر از سطح جاده در نظرگرفته شده است و این طرح اولین طرح نزدیک به سرعتگیر های امروزی بود. این طرح در آن زمان توسط شهر های مختلف اجرا شد اما چنهام نیوجرسی اولین شهری بود که از این ایده استفاده کرد.
آرتور هالی کامپتون یک فیزیکدان و برنده جایزه نوبل فیزیک در سال 1927 برای اکتشافات نتیجه تغییرات عمده ای در نظریه الکترومغناطیسی بود. وی بعد ها چیزی اختراع کرد که طرح اولیه ای برای سرعتگیرهای امروزی بود در سال 1953 کامپتون بعد از توجه به رانندگان خیابان بروکینگز هال در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس شروع به ساخت سرعتگیر به شکل امروزی کرد.
اداره حمل و نقل و آزمایشگاه تحقیقات جاده بریتانیا طی یک گزارش جامع که در سال 1973 منتشر شده اعلام کرد برخورد رانندگان مختلف در مواجهه با سرعتگیر ترافیکی متفاوت می باشد در آن زمان سرعتگیر ایمنی در جاده های عمومی اجازه نصب نداشتند اما در جاده های خصوصی نصب شده بودند.
با توجه به انتشار موسسه مهندسان حمل و نقل، اولین دست انداز سرعت (سرعتگیر) در اروپا در سال 1970 در شهرستان دلفت در هلند ساخته شده است.
استاندارد سرعتگیر در یک جاده با ارتفاع معمولا بین 3 و 4 اینچ (7.6 و 10.2 سانتی متر) است. فاصله گذشتن از یک دست انداز سرعت به طور معمول کمتر یا نزدیک به 1 فوت (30 سانتی متر) است.
طول سرعتگیر ها متفاوت است، و به عوامل بسیاری اعم از عرض جاده زه کشی کنار جاده و یا خیابان و … بستگی دارد . فضاهای خالی در دو طرف نیز ممکن است برای عبور برای وسایل نقلیه اضطراری خالی گذاشته شود.
معایب
برخی از معایب سرعت گیر به شرح ذیل میباشد:
کاهش سرعت وسایل نقلیه اضطراری
امکان انحراف ترافیک از خیابان ها و جاده ها به مناطق مسکونی .
افزایش سرو صدای ترافیکی در اطراف مناطق مسکونی علی الخصوص زمانیکه وسلیه نقلیه حامل بار باشند.
آسیب جدی به برخی وسایل نقلیه.
می تواند ناراحتی برای رانندگان و مسافران ایجاد کنند.
افزایش مصرف سوخت به علت حرکت با دنده ی سنگین توسط رانندگان قبل از رسیدن به سرعت گیر .
باعث آسیب نخاعی و تشدید کمردرد مزمن است.