در مقالات گذشته در رابطه با تجهیزات ترافیکی موردت نیاز در عملیات جاده ای به بحث پرداختیم در این مقاله به نحوه ی علامت گذاری در عملیات جاده ای به بحث خواهیم پرداخت

 وسیله نقلیه پارک شده

اگر از وسیله نقلیه پارک شده در ابتدای محوطه کاری برای محافظت استفاده میشود و سرعت ترافیک عبوری بیشتر از 50 کیلومتر در ساعت میباشد، باید یک فاصله حداقل 5 متری بین وسیله نقلیه
و فضای کاری وجود داشته باشد و اگر سرعت، کمتر از 50 کیلومتر در ساعت میباشد، مقدار فوق به 2 متر کاهش مییابد. در این حالت “طول محدودۀ آزاد” L را از انتهای قسمت مخروطی تا جلوی وسیله
نقلیه پارک شده اندازهگیری مینمایند. اگر کارگران در حال کارکردن در عقب وسیله نقلیه باشند، باید وسیله نقلیه را طوری پارک نمود که پشت آن به سمت کار باشد، به استثنای مواردی که دور زدن ها و
گردشها ایجاد خطر مینمایند (مانند راههای یکطرفه). در این مواقع وسیله نقلیه باید طوری قرار گیرد که بدون اینکه نیاز به دور زدن داشته باشد، بتواند به آسانی وارد و خارج شود.

عرض های جاده

اگر فضای کافی برای عبور ترافیک به صورت دو طرفه وجود نداشته باشد، ممکن است که عرض خطوط حرکت را کاهش داد و یا یک طرف به طور کامل مسدود شده و کنترل ترافیک در طرف دیگر انجام پذیرد.

شروع کار

برای تعیین مقادیر T طول ناحیه انتقال (طول مخروط محافط کاری(مخروطی ترافیکی )) و D طول ناحیه هشدار اولیه ( فاصله اولین علامت تا ابتدای محوطۀ کاری)  به جداول زیر مراجعه نمایید.

نکته:
1 –مخروطهای ایمنی ( مخروطی ترافیکی ) به فاصله تقریبی 9 متر از هم قرار میگیرند.
2 -قسمت اتصال خروجی باید به جز در جایی که یک جزیره موقتی ایجاد شده است تحت زاویه 45 درجه باشد.
3 -وقتی که تمام علایم در جای خود قرار گرفتند باید یک فرد مسئول و مطلع از بین این علایم عبور کند تا (مناسب
بودن) علایم، دوباره کنترل شود.
4 -وقتی که کنترل وسایل نقلیه مستقیماً و با استفاده از علایم ایست، آهسته و یا چراغهای راهنمای سه مرحلهای و یا
علایم حق تقدم عبور صورت بگیرد، قسمت اتصال ورودی میتواند تحت زاویه 45 درجه اجرا گردد.

تعریف فضای کار و ابعاد منطقه ایمنی در مقالات پیشین ارائه گردیده است.

کار در جادههای دارای دو سواره رو مجزا

در صورتی که لازم باشد که یک خط حرکت بسته شود، باید ضمن کسب موافقت اداره راه و ترابری، موضوع به پلیس راه اطلاع داده شود.

مسدود شدن خط عبور سمت راست

این مورد در شکلهای زیر نشان داده شده است.

مسدود شدن خط عبور سمت چپ

این مورد در زیر نشان داده شده است.

مسدود شدن دو خط عبور

شکل زیر طرح علایم گذاری در یک راه چهارخطه با جداکننده وسط را که دو خط آن بسته است، نشان میدهد.

مسدود شدن سه خط عبور

شکل زیر طرح علایم گذاری در یک راه ششخطه با جداکننده وسط را که سه خط آن بسته است، نشان میدهد.

ادامه دارد …

در بعضی مواقع امکان مسدود کردن یک جاده یا بزرگراه برای اجرای عملیات جاده ای امکان پذیر نمی باشد. در این مواقع سیستم ایمنی مارس بسیار کارآمد می باشد.

در نوشته های پیشین در رابطه با سیستم امنیتی مارس و سیستم ایمنی عقربی ویدئو هایی را به اشتراک گذاشته بودیم.

در این ویدئو بصورت عملی با کارکرد این سیستم آشنا خواهید شد و خواهید دید چطور با ایمنی کامل کارگران سرعتگیر های پرتابل را در خط تندرو نصب و در ادامه با نصب مخروطی ترافیکی جاده را آماده ی عملیات می کنند.

در ادامه ی آموزش قبل پیرامون علامت گذاری در عملیات جاده ای در این قسمت به نکاتی در رابطه با بهسازی و روسازی منطقه ی عملیاتی خواهیم پرداخت.

ﻧﮑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﺮوژﻩ ﻫﺎی ﺑﻬﺴﺎﺯی و ﺭوﺳﺎﺯی ﺭﺍﻩ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺭﻋﺎﯾﺖ گردد.

ﺩﺭ ﭘﺮوژﻩ ﻫﺎی ﺑﻬﺴﺎﺯی و ﺭوﺳﺎﺯی ﺭﺍﻩ ﻫﺎ، ﺷﺎﻣﻞ ﺁﺳﻔﺎﻟﺖ ﮔﺮﻡ ﯾﺎ ﺳﺮﺩ  ( ﺍﺯ ﻗﺒﯿﻞ ﺁﺳﻔﺎﻟﺖ ﺳﻄﺤﯽ- ﺭوﺩ ﻣﯿﮑﺲ-ﺳﯿﻠﮑﺖ ) و ﻧﯿﺰ ﻗﯿﺮﭘﺎﺷﯽ ﺳﻄﺢ ﺭﺍﻩ ﻫﺎ (اندود سطحی یا نفوذی) اید نکات ذیل رعایت گردد:

جاده لغزنده است.

از علامت اخطاری “جاده لغزنده است”، در طولی از راه که قیرپاشی شده و یا خطر لغزندگی وجود دارد، استفاده گردد.

پرتاب سنگ

علامت اخطاری “پرتاب سنگ” در طولی از راه که خطر پرتاب سنگ در سوارهرو وجود دارد، نصب شود.

خطر لغزندگی جاده و یا پرتاب سنگ

زمانی که “خطر لغزندگی جاده و یا پرتاب سنگ” از بین رفت، علامت مربوط باید جمع آوری گردد

بتدا و انتهای محل عملیات

در طرفین محل اجرای عملیات (ابتدا و انتهای محل عملیات) دو نفر پرچمدار که آشنا به فنون پرچمداری باشند، در تمام طول مدت عملیات، برای هدایت ترافیک مستقر گردند.

 طول عملیات آسفالت

طول عملیات آسفالت در هر روز به نحوی انتخاب گردد که کل عرض سواره رو در طول مذکور به طور همزمان و در همان روز آسفالت گردد.

پایان عملیات روزانه

در پایان عملیات روزانه، محل اتمام روکش (لایه) آسفالتی جدید با شیبی ملایم به آسفالت موجود متصل گردد.

چاله های مربوط به عملیات لکه گیری آسفالت

چالههای مربوط به عملیات لکهگیری آسفالت، در همان روز، لکه گیری و پر شوند.

اختلاف سطح بین شانه و سواره رو

به منظور جلوگیری از ایجاد اختلاف سطح بین شانه و سواره رو همزمان با پیشرفت عملیات آسفالت، شانه های طرفین راه نیز تکمیل گردد، در غیر این صورت در اسرع وقت این عمل انجام شود.

خط کشی

با توجه به اهمیت خط کشی راه، به محض اتمام آسفالت و همچنین بلافاصله پس از تکمیل آسفالت هر لایه روکش در نقاط لازم، باید خط کشی، تکمیل و یا تجدید گردد.

ارجح است که اصلاح آنی خط کشی پس از انجام کارهای جادهای، جزئی از قرارداد کار باشد . در صورتی که خط کشی با مواد دایمی ممکن نباشد، خصوصاً در محلهایی که فقدان علایم و خط کشی ممکن است به شرایط خطرناکی منجر شود، باید فوراً رنگ سرد به کار رود .  تأخیر در تجدید خط کشی به نحوی که با برنامه خط کشی دایمی در منطقه پس از پایان عملیات بهسازی متناسب نباشد، بسیار نامطلوب است. در طولی از راه که فاقد خط کشی است، نصب تابلوی اخطاری “خطرات دیگر” به همراه صفحه متممی که بر روی آن جملۀ “راه بدون خط کشی تا … متر  به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شده، ضروری میباشد. جداول زیر اندازه و فاصله نصب علامت خطر و صفحۀ متمم را مشخص نموده است، کلیه خط کشی هایی که ممکن است منحرف کننده باشند، باید دائماً اصلاح و یا پاک شوند. هنگام خط کشی سطح سواره رو برای حفظ چشم گربه ای ها باید تدابیر لازم بهوسیله گذاشتن حفاظ مناسب بر روی آنها اتخاذ گردد. پس از پایان عملیات لکه گیری و مرمت رویه های آسفالتی، خط کشیهای محو شده باید تجدید شوند.

بدیهی است تا زمانیکه اختلاف سطح شانه ها با سوارهرو، اصلاح و تکمیل نگردیده، باید از مخروط های ایمنی و سایر علایم و تجهیزات لازم که نشان دهنده وجود خطر و اختلاف سطح بین سوارهرو و شانه ها میباشد، استفاده گردد.

نکته:

1 -سرعت حرکت وسایل نقلیه (ستون 1) باید در هر جا که ممکن است، 85 %سرعت نزدیک شدن باشد.

2 -اندازه های کوچکتر علایم باید فقط هنگامی مورد استفاده قرار گیرند که مسئله رعایت زیبایی و یا محدودیتهای طبیعی نصب، علامت بزرگتر را غیر قابل استفاده سازد.

3 -اندازه های بزرگتر علایم باید وقتی که شرایط نصب ایجاب کند و یا وقتی احتمال وقوع تصادف زیاد باشد، به کار روند.

در قسمت قبل از سری آموزش های سایت آذین ترافیک در رابطه با تعاریف دیکته شده از جانب وزارت راه نوشتیم در ادامه به تجهیزات مورد نیاز در حین عملیات اجرایی در راه ها خواهیم پرداخت.

علایم و تجهیزات مورد نیاز

مهم نیست که کار کوچک یا بزرگ است، بر روی زمین اجرا میشود یا در ارتفاع، در تمام کارها به آگاهی دادن و اطلاعرسانی کافی و به موقع نیاز میباشد. در مورد کارهای خاص و غیر منتظره، ممکن است با توجه به مطالعات مهندسی محل کار، علایم و تجهیزات متناسب دیگری نیز مورد نیاز باشد.

علائم پیش آگاهی

اولین علامتی که باید توسط رانندگان رؤیت شود، تابلوی اخطاری “جاده در دست تعمیر است” میباشد که باید با فاصله مناسبی قبل از شروع کارهای راهداری و راهسازی (محوطۀ کاری) نصب گردد. ابعاد و حداقل فاصلۀ آن از ابتدای مخروط محافظکاری با توجه به نوع جاده و حداکثر سرعت مجاز متغیراست.

در جدول زیر فاصله نصب این علامت با توجه به فضای کاری موجود و مناسبترین و بهترین  وضعیت دید رانندگان ارائه گردیده است. تابلوی اخطاری “راه باریک میشود” به رانندگان در مورد کم شدن عرض سوارهرو اخطار میدهد . این تابلو در کنارۀ سمت راست و در جزیره میانی راههای با جدا کننده وسط و بین اولین علامت و شروع مخروط محافظکاری نصب میشود. در موقع اجرای طرح، علایم و تابلوهای قبلی و ثابت موجود که پیامهای متفاوتی را با علایم طرح میدهند، باید بهطور مناسبی پوشیده شوند تا باعث گمراهی رانندگان نگردند.

مخروطهای ایمنی (مخروطی ایمنی – مخروطی ترافیکی – کله قندی ) و چراغهای روشنایی

در محل عملیات اجرایی یک ردیف از مخروطهای ایمنی برای هدایت وسایل نقلیه مورد استفاده قرار میگیرد.

در شب هنگام و مواقعی از روز که به دلیل شرایط بد آب و هوایی دید کافی وجود ندارد، برای ایجاد روشنایی لازم در راه ممکن است، از چراغ استفاده شود. در محلهایی که سرعت وسایل نقلیه زیاد است، باید طول مخروط محافظ کاری ( مخروطی ایمنی – مخروطی ترافیکی ) همانگونه که در جدول زیر مشخص شده است افزایش یابد.

نکته:

1 –مخروط های ایمنی به فاصله تقریبی 9 متر از هم قرار میگیرند.

2 -قسمت اتصال خروجی باید به جز در جایی که یک جزیره موقتی ایجاد شده است تحت زاویه 45 درجه باشد.

3 -وقتی که تمام علایم در جای خود قرار گرفتند باید یک فرد مسئول و مطلع از بین این علایم عبور کند تا (مناسب بودن) علایم، دوباره کنترل شود.

4 -وقتی که کنترل وسایل نقلیه مستقیماً و با استفاده از علایم ایست، آهسته و یا چراغهای راهنمای سه مرحله ای و یا علایم حق تقدم عبور صورت بگیرد، قسمت اتصال ورودی میتواند تحت زاویه 45 درجه اجرا گردد.

چراغهای کهربایی (زرد) چشمک زن که برای آگاهی دادن و هشدار به رانندگان و ترافیک عبوری در مورد مشخص کردن محوطۀ کاری به کار میرود، نباید با ارتفاع کمتر از 1.1 متر و بیشتر از 1.5 متر از سطح سواره رو نصب شود. این چراغها باید در طول شبانه روز همواره فعال باشند.

ناحیه ایمنی

سطح و فضای کاری و همچنین ناحیه ایمنی باید دارای مخروط های ایمنی و نور کافی باشد . هرگز نباید از سطح ایمنی به عنوان سطح کاری و یا برای ذخیره مصالح استفاده گردد.

علایم “از راست برانید” و“از چپ برانید”

در ابتدا و انتهای مخروط محافظهکاری و بر اساس طرحهای ارائه شده، باید تابلوهای “از چپ (یا از راست) برانید” قرار گیرد. قطر این علامت با توجه به سرعت حرکت وسایل نقلیه ای که از کنار محوطۀ کاری عبور مینماید، با استفاده از جدول بالا ( اول ) تعیین می گردد.

حفاظ ترافیکی

برای مشخص شدن عرض فضای کاری توصیه میشود یک حفاظ ترافیکی در داخل ناحیه مخروط محافظ کاری گذاشته شود. این حفاظ رو به سمت ترافیک عبوری قرار میگیرد . در صورت استفاده از وسیله نقلیه پارک شده در جلوی فضای کاری و یا در محل کارهای راهداری که به صورت متحرک انجام میشود، نیازی به استفاده از آن نمیباشد.

علایم تجهیزات اساسی مورد نیاز در عملیات اجرایی و کنترل ترافیک در راهها

حفاظهای مربوط به افراد پیاده

در گودبرداریهایی که در مجاورت محلهای مسکونی و یا عبور عابران قرار میگیرند، برای جلوگیری از سقوط افراد پیاده به داخل گود، باید در طول پیاده رو حصار کافی و غیر قابل نفوذ ایجاد گردد. در محل گودبرداری های با طول زیاد، باید با بستن و اتصال حفاظها به یکدیگر، یک حفاظ پیوسته و یکپارچه و با مقاومت کافی به وجود آید. در صورتی که عمق گودبرداری از 1.2 متر بیشتر باشد، باید ضمن مشورت با ناظر مربوط از حفاظهای با استحکام کافی استفاده شود.

تابلوهای اطلاعاتی

به جز در مواردی که کارهای راهداری با وسیله نقلیه و به صورت متحرک انجام میشود . در هر محوطۀ کاری، باید یک تابلو اطلاعاتی به منظور آگاهی دادن به استفاده کنندگان از راه به کار برده شود . این تابلو باید طوری نصب گردد که دید را کاهش نداده و باعث مسدود شدن سوارهرو و یا پیادهرو نگردد. تابلوی مذکور باید حاوی اطلاعات کافی در مورد کار مربوط (خلاصه وضعیت کاری)، نام پیمانکار، عذرخواهی برای تأخیر در سفر و مشکلات پیش آمده ناشی از محدود شدن عرض جاده و همچنین یک شماره تلفن برای تماس در مواقع ضروری باشد.

علامت پایان کارهای راهداری و راهسازی

تابلوی انتهای کارهای راهداری و راهسازی بر اساس جدول زیر در فاصله 10 تا90 متری بعد از محوطۀ کاری قرار میگیرد.

تجهیزات اضافی

لازم است علایم و تجهیزات اضافی مورد نیاز برای کنترل ترافیک به واسطه موقعیت و محل انجام کار قبلاً بررسی شود. به عنوان مثال بعضی اوقات لازم است علایم هشدار دهنده و اخطاری در هر دو طرف جاده نصب شوند. مثلاً در جایی که علایم سمت راست به دلیل ترافیک سنگین قابل رؤیت نمیباشند، همچنین در آزادراهها و بزرگراهها، علایم اخطاری باید در جزیره میانی نیز تکرار گردند. در بعضی مواقع باید ترافیک عبوری به دلیل عرض محدود سوارهرو و یا حجم بالای تردد مستقیماً کنترل گردد.

روشنایی و قابلیت انعکاس علایم

بر اساس مفاد آیین نامه ایمنی راهها، کلیه علایم ترافیکی به کار رفته، باید در هنگام تاریکی به اندازه روز روشن و مؤثر باشند. بنابراین علایم باید مستقیماً توسط یک منبع نور درونی یا بیرونی و یا با استفاده از مواد و مصالح منعکس کننده (شبرنگ) روشن شوند. شبرنگ علایم باید از نوع رده مهندسی grade Engineer و یا لانه زنبوری intensity High بوده و مشخصات و حداقل بازتاب آن مطابق با استانداردهای زیر باشد:

[ 2تاBS873: Part 6 : 1983 Class 1] و یا [ 5 تا ASTM(D4956)Type VI Class 1 ] همچنین توصیه میشود در آزادراهها و بزرگراهها از شبرنگ لانه زنبوری و در سایر راهها از شبرنگ رده مهندسی استفاده گردد.

لباس مورد استفاده در عملیات اجرایی

کلیه افراد و مأموران در محل کار و سطح جاده باید (در شب و روز) از فواصل دور برای رانندگان به خوبی قابل رؤیت باشند. به همین جهت لباسی که میپوشند باید از قابلیت دید بالایی برخوردار باشد. پوششهای مورد استفاده توسط افراد و مأموران در عملیات اجرایی راهها و کنترل موقت ترافیک، باید با استاندارد 471) EN(BS :1994) در خصوص مشخصات لباسهای با قابلیت دید بالا) مطابقت داشته باشد. لباسهای مورد استفاده و نوارهای منعکس کننده آنها، باید مطابق یکی از انواع مشخص شده در استاندارد مذکور باشد.

منبع : آییننامه ایمنی راهها نشریه شماره ۷-۲۶۷ (ایمنی در عملیات اجرایی) سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور – وزارت راه و ترابری معاونت امور فنی معاونت آموزش، تحقیقات و فناوری